Mikroplastik w kosmetykach: Czego naprawdę używasz?

Dziś zagłębimy się w temat, który wzbudza wiele emocji i kontrowersji: mikroplastik w kosmetykach. Wokół tego zagadnienia narosło wiele mitów, półprawd i nieporozumień. Naszym celem jest przedstawić Wam rzetelne informacje oparte na badaniach naukowych i opiniach ekspertów, abyście mogli świadomie podejmować decyzje dotyczące pielęgnacji.

Czym właściwie jest mikroplastik?

Według definicji ECHA (Europejskiej Agencji Chemikaliów), za mikroplastik uznaje się cząstki zawierające stały polimer o wielkości poniżej 5 mm, które nie ulegają rozkładowi i nie są rozpuszczalne. Nie zaliczamy do tej grupy polimerów naturalnych. W kosmetykach mogą pełnić różne funkcje, takie jak złuszczanie, zagęszczanie czy nadawanie połysku. Wyróżniamy dwa rodzaje mikroplastiku:

• Pierwotny: celowo dodawany do kosmetyków, np. w postaci mikrogranulek peelingujących (tzw. microbeads).
  
• Wtórny: powstaje w wyniku rozpadu większych kawałków plastiku, np. z opakowań.

Mikroplastik a środowisko

Nie ulega wątpliwości, że mikroplastik stanowi problem dla środowiska. Dostaje się do wód, gleby, a nawet organizmów żywych, w tym ludzi. Skutki tego zanieczyszczenia są wciąż badane, ale istnieją obawy dotyczące wpływu na ekosystemy oraz zdrowie człowieka.

Mity na temat mikroplastiku w kosmetykach

Mit 1: Mikroplastik jest obecny w większości kosmetyków.

To nieprawda. Choć mikroplastik był powszechnie stosowany w przeszłości, to obecnie wiele firm wycofuje go ze swoich produktów. Jak sprawdzić czy nasz ulubiony kosmetyk ma w składzie mikroplastik? Pełną listę ECHA substancji potencjalnie uznanych za mikroplastik znajdziecie na stronie ECHA (od strony 277).

Należy jednak pamiętać, że obecność tych substancji w składzie nie oznacza automatycznie, że dany kosmetyk zawiera mikroplastik. Aby substancja została uznana za mikroplastik, musi spełniać określone kryteria, takie jak stan skupienia (musi być ciałem stałym), wielkość cząstek (0,1 µm ≤ x ≤ 5 mm) oraz pochodzenie (musi być celowo dodana do produktu). Dlatego jako konsumenci nie możemy być pewni co jest, a co nie jest mikroplastikiem.

Mit 2: Mikroplastik z kosmetyków jest głównym źródłem zanieczyszczenia środowiska.

To również nie jest do końca prawda. Choć kosmetyki mają swój udział w zanieczyszczeniu mikroplastikiem, to głównymi źródłami są inne branże, takie jak przemysł tekstylny czy rolnictwo.

Mit 3: Mikroplastik jest szkodliwy dla skóry.

Nie ma jednoznacznych dowodów na to, że mikroplastik bezpośrednio szkodzi skórze. Jednak niektóre badania sugerują, że może powodować podrażnienia lub reakcje alergiczne u osób wrażliwych.

Rynek kosmetyczny czeka rewolucja

Branżę kosmetyczną czekają duże zmiany, wprowadzone przez Rozporządzenie Komisji (UE) 2023/2055 z dnia 25 września 2023 r. Mówi ono o zakazie wprowadzania do obrotu mikroplastiku jako substancji, zarówno samodzielnie, jak i w mieszaninach o stężeniu równym lub większym niż 0,01%.

W praktyce oznacza to stopniowe wycofywanie syntetycznego mikroplastiku z kosmetyków. Już 17 października 2023 r. zniknęły z półek produkty złuszczające zawierające mikroplastik. Do 2027 r. zakaz obejmie kosmetyki spłukiwane, a do 2029 r. te niespłukiwane (z wyjątkiem kosmetyków do makijażu, ust i paznokci) oraz produkty zapachowe zawierające mikroplastik w kapsułkach. Pełny zakaz stosowania mikroplastiku we wszystkich kosmetykach nastąpi w 2035 roku.

Od 17 października 2031 r. kosmetyki do makijażu, ust i paznokci, które nadal będą zawierać mikroplastik, będą musiały być odpowiednio oznakowane. Dodatkowo, od 17 października 2025 r., produkty zawierające składniki filmotwórcze będą musiały posiadać instrukcje dotyczące prawidłowego ich stosowania i utylizacji.

Czy to koniec z naszymi ulubionymi kosmetykami?

Nie martwcie się! Branża kosmetyczna intensywnie pracuje nad znalezieniem alternatyw dla mikroplastiku. Wiele produktów dostępnych na rynku już teraz jest wolnych od tych substancji. To początek nowej ery w kosmetyce – ery bardziej zrównoważonej i przyjaznej dla środowiska.

Co możemy zrobić?

• Wybieraj produkty naturalne: Szukaj kosmetyków z naturalnymi składnikami złuszczającymi, takimi jak cukier, sól czy zmielone pestki owoców.
• Ogranicz zużycie plastiku: Segreguj odpady, używaj wielorazowych opakowań i toreb, unikaj jednorazowych produktów z plastiku.
• Wspieraj marki działające na rzecz zrównoważonego rozwoju: Wybieraj firmy, które angażują się w działania proekologiczne i eliminują mikroplastik ze swoich produktów.

Mikroplastik w kosmetykach to złożony problem, który wymaga rzetelnej wiedzy i świadomych wyborów. Nie dajmy się zwieść mitom i półprawdom. Czytajmy etykiety, wybierajmy produkty naturalne i ograniczajmy zużycie plastiku, aby chronić środowisko i nasze zdrowie.

Źródła:

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32023R2055

https://echa.europa.eu/documents/10162/db081bde-ea3e-ab53-3135-8aaffe66d0cb

https://portals.iucn.org/library/sites/library/files/documents/2017-002-En.pdf