Walter Willett, który jest światowym ekspertem w dziedzinie zdrowia i żywienia określił kwasy tłuszczowe trans mianem „największej katastrofy przetwórstwa spożywczego wszechczasów”. Ale czym tak w ogóle są kwasy trans? Co jest ich źródłem i jaki mają wpływ na nasze zdrowie?

Czym są izomery trans?

Są to wielonienasycone kwasy tłuszczowe mające podwójne wiązanie w konfiguracji przestrzennej trans. Naturalnie występują w tłuszczach przeżuwaczy, w ich mleku i mięsie – ale to nie one są niebezpieczne dla zdrowia. Wszystko rozchodzi się o przemysłowe utwardzanie olejów roślinnych w celu uzyskania tłuszczów plastycznych o większej trwałości. Uwaga! Margaryny do smarowania pieczywa (które możemy kupić w sklepie) otrzymywane są innymi metodami i tym samym nie są źródłem szkodliwych kwasów trans. To utwardzone tłuszcze roślinne, które stosowane są podczas produkcji słodyczy są największym złem. To właśnie ich należy unikać, dlatego jeśli na etykiecie swoich ulubionych ciastek znajdziesz w składzie “częściowo utwardzone tłuszcze roślinne” to zapomnij o nich. Dlatego zawsze czytaj etykiety i jeśli znajdziesz na liście składników “częściowo utwardzone tłuszcze roślinne” to odłóż produkt z powrotem na półkę.

Co ciekawe, kwasy tłuszczowe trans, w niewielkich ilościach, powstają także w trakcie końcowego procesu rafinacji olejów roślinnych oraz podczas produkcji olejów tłoczonych na zimno.

Źródła izomerów trans

Kwasy trans uzyskane drogąprzemysłową dostarczamy naszemu organizmowi spożywając takie produkty jak:

• pieczywo,
• potrawy smażone,
• chipsy,
• ciasteczka,
• krakersy,
• wyroby czekoladowe,
• wyroby cukiernicze,
• żywność typu fast-food.

Natomiast kwasy tłuszczowe trans pochodzące z mięsa (np. cielęcina, wołowina, jagnięcina) oraz mleka niekoniecznie negatywnie wpływają na nasz organizm, ale potrzebne są dalsze badania w tym kierunku (wyniki dotychczasowych badań nie są jednoznaczne). Dlatego ciężko jest określić jaki mają wpływ na nasze zdrowie.

Wpływ kwasów tłuszczowych trans na zdrowie

Spożywanie przemysłowo powstałych kwasów tłuszczowych trans niesie ze sobą wiele niekorzystnych konsekwencji:

• zwiększenie poziomu szkodliwego cholesterolu LDL w surowicy krwi,
• w wysokich ilościach zwiększają ryzyko wystąpienia otyłości brzusznej, cukrzycy typu 2, miażdżycy, chorób serca, niektórych typów nowotworów,
• wpływają na zaburzenia rozwoju płodowego i niemowlęcego – mogą wywoływać niską masę urodzeniową niemowląt,
• mogą powodować spadek testosteronu i zwiększenie ilości nieprawidłowych plemników,

UWAGA! Izomery trans przechodzą przez łożysko do płodu oraz wraz z mlekiem matki do organizmu niemowlęcia.

Według WHO(Światowej Organizacji Zdrowia) dla diety 2000 kcal kwasy tłuszczowe trans powinny stanowić maksymalnie 2 g. Natomiast w Polsce spożycie izomerów trans oscyluje pomiędzy 2,8 a 6,9 g/dzień. Pomimo szkodliwości tych izomerów nie wydano regulacji prawnych dotyczących limitu tych izomerów w żywności. Jednak nie tylko one wpływają na poziom tych związków w produktach. Duży wpływ ma również świadomość konsumentów, która oddziałuje na zmniejszenie ilości kwasów tłuszczowych trans w produktach. Dlatego apeluję do polskich producentów: zrezygnujcie z tanich, ale szkodliwych częściowo utwardzonych tłuszczów roślinnych!

Duży plus dla IŻŻ! Dlaczego? Instytut Żywności i Żywienia upublicznił pierwszą część elektronicznej bazy izomerów trans w środkach spożywczych [klik]. Korzystanie z niej umożliwia łatwy wgląd w asortyment produktów, mogących być źródłem szkodliwych izomerów trans w diecie, co pozwala na dokonywanie właściwych wyborów żywnościowych. Jednak baza jest jeszcze nieskończona 🙁